رزين هاي كامپوزيت معمولاً از Bis-GMA و ساير مونومرهاي دي ماتاكريلات (TEGMA ، UDMA ، HDDMA) ، يك ماده پركننده مانند سيليس و در بيشتر موارد موجود ، يك ماده حساس به نور تشكيل شده اند. همچنين براي دستيابي به برخي از خصوصيات فيزيكي از قبيل قابليت جريان و حركت ، Dimethylglyoxime نيز اضافه مي شود. خياطي بيشتر خصوصيات فيزيكي با فرمولاسيون غلظتهاي منحصر به فرد هر ماده سازنده حاصل مي شود.

بسياري از مطالعات ، طول عمر ترميم هاي كامپوزيتي مبتني بر رزين را با طول عمر ترميم هاي آمالگام جيوه مقايسه كرده اند. بسته به مهارت دندانپزشك ، مشخصات بيمار ، نوع و محل آسيب ، ترميم هاي كامپوزيت مي توانند طول عمر مشابه ترميم آمالگام داشته باشند.  در مقايسه با آمالگام ، ظاهر ترميم هاي كامپوزيت بر پايه رزين بسيار بهتر است.

تاريخچه استفاده ار كامپوزيت

در گذشته كامپوزيت‌هاي رزيني توسط واكنش پليمريزاسيون بين دو مخلوط خميري تهيه مي شدند. يك مخلوط خميري حاوي يك فعال‌كننده و يك استارتر واكنش (بنزوئيل پراكسيد) است. اين كامپوزيت ها معايب داشتند از جمله ماندگاري كوتاه مدت، كه براي غلبه بر اين مشكلات كامپوزيت هاي  رزيني در دهه ۱۹۷۰ معرفي شدند كه با نور واكنش مي‌دهند. در ابتدا به منظور شروع واكنش از نور فرابنفش استفاده مي‌كردند، اما اين روش داراي عمق درمان محدود بود و اثرات نامطلوبي براي بيماران و پزشكان داشت. از اين رو ، مدتي بعد نور مرئي جايگزين نور فرابنفش شد.

انواع متريال كامپوزيت هاي دندانپزشكي :

ماكروفيل ها :

ماكروفيل ها در رده اولين كامپوزيت هاي دندانپزشكي معرفي شده به بازار قرار داشتند. آنها داراي ذراتي به اندازه 10 الي 50 ميكرومتر و در عين حال، مقاومت پوششي كم و استحكام بسيار بالايي هستند. پوليش پذيري ضعيف ماكروفيل ها، باعث شده سطح آن ها بطور كامل صيقلي نشود و مستعد پلاك باشد.

ميكروفيل ها :

اين دسته از كامپوزيت هاي دندانپزشكي در اواخر دهه 1970 به بازار معرفي شدند. سايز ذرات 0.4  ميكرومتر ميباشد.پوليش پذيري بهتر، آنها را نسبت به ماكروفيل ها در جايگاه بالاتري قرار مي دهد . اين كامپوزيت هاي دندانپزشكي قدرت مكانيكي بالا اما مقاومت پوششي كمي دارند.

هيبريد :

اين دسته از كامپوزيت هاي دندانپزشكي، قابليت استحكام ماكروفيل ها و زيبايي و قابليت بالاي پوليش ميكروفيل هارا تا حد زيادي در خود جاي داده است. از ويژگي هاي ديگر اين متريال مي توان به انبساط دمايي پايين و مقاومت بالا اشاره كرد.

نانوكامپوزيت ها :

جديدترين نسل كامپوزيت هاي دندانپزشكي متشكل از ذرات 20 تا 70 نانومتري هستند. آنچه اين دسته را از سايرين تمييز مي دهد، قابليت تشكيل نانوكلاسترهاست است كه به عنوان يك واحد منفرد عمل ميكنند. همين قابليت باعث شده كه ذرات كوچكتر با اتصال به هم، تشكيل ذرات بزرگتر را داده و نتيجه امر، مقاومت چشمگير كامپوزيت همراه با پوشش قدرتمند و قابليت پوليش بالا خواهد بود.

اما به دليل مقاومت بالاي اين نوع كامپوزيت  مي توان به اين اشاره كرد كه به راحتي به حفره ايجاد شده نفوذ كامل نميكنند.

بالك فيل ها :

اين نوع كامپوزيت دندانپزشكي از non-agglomerated silica و zirconia تشكيل شده است. اين كامپوزيت از ذرات نانوهيبريد تشكيل شده است. هدف اصلي اين كامپوزيت كاهش مراحل درماني و كاهش استرس و آسيب به بافت دهان و دندان مي باشد. متاسفانه از ايرادان اين نوع كامچوزيت دندانپزشكي مي توان با كمتر بودن مقاومت نسبت به سايز مواد اشاره كرد.

از برندهاي مطرح كامپوزيت ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

Bisco – Coltene – SDI – DMG America

مكانيزم‌هاي سخت شدن كامپوزيت هاي دندانپزشكي

انواع مكانيزم‌هاي سخت شدن:

• سخت شدن با انجام واكنش‌هاي شيميايي

• سخت شدن با تابش نور

• كيور دوگانه (هم واكنش‌هاي شيميايي و هم واكنش‌هاي نوري)

كيور كامپوزيت ها با واكنش شيميايي يك مكانيزم دو تايي (پايه و كاتاليزور) است كه وقتي كاتاليزور و ماده رزيني تركيب مي‌شود واكنش شروع مي‌شود.

كامپوزيت هايي كه با نور سخت مي‌شوند حاوي يك ماده حساس به نور هستند كه با تابش طول موج نوري خاص فعال مي‌شود (به عنوان مثال كامفوروينون) و نيز يك كاتاليزر واكنش كه انجام و سرعت آن را كنترل مي‌كند. فعال‌كننده موجود در كامپوزيت كه با نور فعال شده‌است اتيل-آمينو اتيل متاكريلات (آمين) يا ديكتون است. طول موج خاصي كه بر روي اين مواد تاثير مي گذارد در بازه بين 400-500 nm قرار دارد. يعني منطقه آبي از طيف نور مرئي. كتمپوزيت هاي رزيني به نور محيط حساس هستند و بنابراين نبايد در معرض نور طبيعي قرار بگيرند در غير اين صورت ممكن است پليمريزاسيون آن‌ها قبل از درمان انجام شود در نتيجه درمان با كيفيت مناسب انجام نپذيرد.

كامپوزيت هاي دندانپزشكي دوگانه هم حاوي فعال كننده‌هاي نوري و هم حاوي كاتاليزرهاي شيميايي است كه باعث مي شود مواد حتي در مواجهه با نور كيور ناكافي به خوبي عمل كنند و پليمريزه شوند.

براي جلوگيري از پليمريزاسيون كامپوزيت ها در مرحله نگهداري و ذخيره سازي از مهار كننده‌هاي پليمريزاسيون شيميايي (به عنوان مثال منوميت اتر هيدروكينون) استفاده مي شود.

مزاياي استفاده از كامپوزيت هاي دندانپزشكي:

1. ظاهر زيبا و شبيه به بافت دندان – قابليت استفاده در عمليات ترميمي زيبايي
2. كامپوزيت ها به صورت ميكرومكانيكي حفره دنداني را پر ميكنند و به بافت دندان متصل ميشوند
3. بخاطر خاصيت باندينگ و چسبندگي نيازمند تراش مقدار كمتري از بافت دنداني نسبت به آمالگام مي باشند
4. جايگزين مقرون به صرفه تري نسبت به روكش هاي دنداني هستند
5. در مواردي كه دندان قابليت ترميم بوسيله آمالگام را ندارد و نياز به كشيدن آن است با استفاده از كامپوزيت ها ميتوان دندان را حفظ و ترميم كرد
6. قابليت ترميم در صورت آسيب ديدن در مقايسه با آمالگام كه معمولا قابل ترميم نيست
7. مدت زمان كاري بيشتر نسبت به آمالگام
8. به دليل نداشتن جيوه خطرات فردي و زيست محيطي كمتري براي محيط، دندانپزشك و بيمار دارد
9. كامپوزيت هاي دندانپزشكي دچار خوردگي نمي شوند

معايب استفاده از كامپوزيت هاي دندانپزشكي:

1. انقباض كامپوزيت و ايجاد پوسيدگي ثانويه در نتيجه آن
2. طول عمر كمتر نسبت به آملاگام
3. لب پر شدن يا افتادن از دندان
4. نيازمند مهارت بالا و آموزش مي باشند
5. براي اتصال و كاركرد صحيح دندان بايد كاملا خشك و عاري از بزاق و خون باشد
6. هزينه و زمان آماده سازي بيشتر

بزودي بخش هاي جديدي به اين مقاله افزوده خواهد شد. مارا دنبال كنيد …

براي خريد انواع كامپوزيت دندانپزشكي به لينك زير مراجعه فرماييد:

مواد مصرفي دندانپزشكي